آموزش 0 تا 100 استفاده از FileZilla برای آپلود و دانلود با FTP

 

تا بحال برایتان پیش آمده که بخواهید حجم بزرگی از دیتا را به وب سایت خود انتقال دهید؟

برای بارگذاری فایلهای مرتبط با وب سایت ما دو روش داریم. روش اول از طریق کنترل پنل مدیریت هاست که در کنترل پنل cPanel با عنوان File Manager شناخته می شود و در آموزش آموزش استفاده از کلیدهای File Manager در سی پنل به طور کامل در خصوص این روش توضیح داده ایم و روش دوم با استفاده از پروتکل FTP

معرفی:

  • پروتکل انتقال فایل یا FTP (File Transfer Protocol)

FTP یکی از روش های اصلی برای انتقال فایل بین کامپیوترها در شبکه های مبتنی بر TCP/IP، مثل اینترنت هست. از دهه ۱۹۷۰ که اولین نسخه های آن طراحی شد تا امروز، FTP به خاطر سادگی و قابلیت اطمینانش هنوز کاربرد دارد. حال چه قصد آپلود فایل های یک وب سایت را داشته باشیم، چه دیتای بزرگ را بین سرورها جا به جا کنیم، FTP یک ابزار کلیدی است.

 

  • FileZilla

یکی از محبوب ترین ابزارها برای کار با FTP، نرم افزار FileZilla  میباشد. یک کلاینت رایگان و متن باز که به خاطر رابط کاربری ساده و پشتیبانی از پروتکل های امن مثل SFTP و FTPS خیلی پرطرفدار است. در این مقاله قرار است با FTP و جزئیاتش آشنا شویم و یاد بگیریم چطور از FileZilla برای مدیریت فایل ها استفاده کنیم، و نکات امنیتی و عیب یابی را هم مرور کنیم. هدف این است که چه تازه کار و چه حرفه ای، بتوان به درستی از این ابزار استفاده کرد.

 

FTP چیست و چرا پروتکل مهمی است؟

FTP یک پروتکل شبکه‌ است که برای انتقال فایل بین یک کلاینت (مثل کامپیوتر من) و یک سرور (مثل سرور مجازی و یا هاست اشتراکی وب‌سایت من) طراحی شده است. برخلاف HTTP که بیشتر برای نمایش صفحات وب استفاده می‌شود، FTP برای آپلود، دانلود، و مدیریت فایل ها بهینه‌ است. این پروتکل از دو نوع اتصال استفاده می‌کند:

  • اتصال کنترلی: برای ارسال دستورات (مثل “فایل رو دانلود کن”) و دریافت پاسخ‌ها.
  • اتصال داده: برای انتقال خود فایل‌ها.

FTP دو حالت اصلی دارد:

  • حالت فعال (Active): کلاینت یک پورت باز می‌کند و سرور به آن متصل می‌شود.
  • حالت غیرفعال (Passive): سرور یک پورت باز می‌کند و کلاینت به آن وصل می‌شود (این حالت به خاطر فایروال ها و NAT رایج تر است).

چرا FTP مهم است؟

  • انعطاف‌پذیر است: می‌توانید انتقال فایل را متوقف کنید و بعدتر ادامه بدهید.
  • حجم بالا را ساپورت می‌کند: ایده آل برای فایل های بزرگ.
  • مدیریت فایل: می توانید فایل ها را حذف کرده، تغییر نام دهید یا پوشه بسازید.

ولی FTP یک نقطه ضعف بزرگ دارد: در حالت استاندارد، داده ها رمزنگاری نمی شوند، یعنی ممکن است هکرها اطلاعات را شنود کنند. برای همین پروتکل های امن‌تر مثل SFTP (بر پایه دسترسی SSH) و FTPS (FTP با SSL/TLS) معرفی شده اند که FileZilla از هر دوی آنها پشتیبانی می‌کند.

انتقال فایل با filezilla

معرفی FileZilla

FileZilla یک نرم افزار کلاینت FTP متن باز است که از سال ۲۰۰۱  معرفی و استفاده می شود. هم برای سیستم عامل ویندوز، سیستم عامل مک و هم لینوکس در دسترس است و به خاطر رابط کاربری ساده و امکانات پیشرفته‌ آن خیلی پرطرفدار است. برای FileZilla یک نسخه سرور هم ارائه شده است، ولی در این مقاله تمرکز اصلی بر روی نسخه کلاینت آن است.

ویژگی‌های کلیدی FileZilla:

  • پشتیبانی از پروتکل‌ها: FTP، FTPS، SFTP.
  • مدیریت سایت: می توان اطلاعات سرورهای مختلف را ذخیره کرد.
  • انتقال همزمان: امکان اینکه چند فایل را با هم آپلود یا دانلود کنید.
  • مقایسه دایرکتوری ها: تفاوت های بین فایل های محلی و سرور را ببینید.
  • فیلتر و جستجو: پیدا کردن سریع فایل ها.

FileZilla برای وب مسترها، توسعه دهنده ها، و حتی کاربرهای معمولی که قصد دارند فایل را به سرور بفرستند عملکرد خوبی دارد. مثلاً، اگه یک هاست وردپرس یا اوپن‌کارت دارید، با FileZilla می‌توانید فایل های قالب، افزونه ها، یا بکاپ ها را راحت مدیریت کنید.

اتصال به سرور با FileZilla

برای اتصال به یک سرور FTP، به این اطلاعات نیاز دارید:

  • هاست: آدرس سرور (مثل ftp.example.com یا یک IP).
  • نام کاربری: یوزر FTP (بار اول می توانید از نام کاربری و پسورد ورود به سی پنل استفاده کنید)
  • رمز عبور: پسورد FTP.
  • پورت: ۲۱

روش های اتصال:

  • Quickconnect
    • در نوار بالای نرم افزار FileZilla، نام هاست، نام کاربری، رمز، و پورت را وارد کنید.
    • روی Quickconnect کلیک نمایید.
    • اگر اطلاعات درست باشند، لیست فایل‌های سرور (هاست حود)  را خواهید دید.

 

Quickconnect در FileZilla

 

  • Site Manager:
    • وارد منوی File > Site Manager (یا Ctrl+S) شوید.
    • روی New Site کلیک کرده و یک نام انتخاب کنید.
    • پروتکل را انتخاب کنید (FTP، FTPS، یا SFTP).
    • سایر فیلدها (هاست، یوزر، پسورد) را پر کنید.
    • در تب Advanced، می‌توانید دایرکتوری پیش فرض را ست نمایید.
    • نهایتا روی Connect بزنید.

نکته امنیتی: اگه از Normal برای ذخیره رمز استفاده کنید، در فایل متنی ذخیره می‌شود و امن نیست. بهتر است Ask for password را انتخاب کنید.

Newsite SiteManager FileZilla

Newsite SiteManager FileZilla Advanced

درصورتیکه دو پیام زیر را در پنل مشاهده کردید یعنی اتصال به درستی انجام شده است:

Connection established, waiting for welcome message
Directory listing of "/" successful

انتقال و مدیریت فایل‌ها

بعد از اتصال موفقیت آمیز ، می‌توانید فایل ها را مدیریت کنید:

  • آپلود:
    • در پنجره سمت چپ (فایل های محلی)، فایل یا پوشه ای که می‌خواهید را پیدا کنید ( در تصویر پایین یک فایل jpg  انتخاب شده است )
    • در پنجره سمت راست (محتوای سرور)، به دایرکتوری مقصد بروید (مثل public_html ).
    • فایل را به روش drag and drop  یا روش راست‌ کلیک و Upload به سرور منتقل کنید.
    • در صف انتقال (پایین صفحه) می توانید پیشرفت فرایند را ببینید.
  • دانلود:
    • برعکس آپلود، فایل را از سرور انتخاب و به دایرکتوری محلی بکشید یا Download بزنید.
  • مدیریت:
    • حذف: روی فایل راست کلیک کنید و Delete را بزنید.
    • تغییر نام: با استفاده از گزینه Rename.
    • تغییر مجوز: برای فایل های وب (مثل PHP)، پرمیشن ۶۴۴ و برای پوشه ها ۷۵۵ مناسب است (File Permissions).

 

FileZilla Menus

  • ویژگی‌های پیشرفته:
    • مقایسه فایل ها:  به منوی View > Directory Comparison  بروید تا تفاوت های فایل ها را ببینید.
    • انتقال همزمان: چند فایل را انتخاب و آپلود/دانلود را شروع کنید.
    • فیلتر: از طریق View > Filename Filters می‌توانید فایل های خاص (مثل فقط .php) را نشان بدهید.

 

 

نکات امنیتی و عیب‌یابی

  • امنیت:
    • درصورتیکه سرور شخصی خودتان را دارید سعی کنید از SFTP یا FTPS استفاده کنید، نه FTP .
    • رمزهای قوی و پیچیده به کاربر ftp اختصاص دهید و مرتب آنها را تغییر دهید.
    • اگر سرور اجازه می‌دهد (در هاست اشتراکی)، دسترسی FTP را به IP های خاص محدود کنید (در cPanel یا فایروال).
    • FileZilla را آپدیت نگه دارید تا باگ های امنیتی برطرف بشوند.

  • مشکلات رایج و راه‌حل‌ها:

۱- “۵۳۰ Login incorrect”: یوزر یا پسورد اشتباه است. دوباره چک کرده و یا رمز را ریست نمایید.

۲-“۴۲۱ Too many connections”: تعداد اتصال ها زیاد است. در Settings > Transfers تعداد را کم کنید (مثلا به ۲ تقلیل دهید).

۳-اتصال قطع می‌شود: فایروال یا NAT ممکن است مشکل داشته باشد. حالت غیرفعال را امتحان کنید (Settings > Connection > FTP > Passive mode).

۴-آپلود ناقص: مطمئن شوید فضای سرور پر نیست و اتصال اینترنت پایدار است.

 

حالت‌های فعال (Active mode) و غیرفعال (Passive mode)

یکی از نکاتی که زمان کار با FTP باید بدانیم، تفاوت حالت فعال (Active) و حالت غیرفعال (Passive) است. این دو حالت مشخص می‌کنند که کلاینت و سرور چطور برای انتقال داده به یکدیگر وصل می‌شوند. چون در شبکه های مدرن فایروال‌ها و NAT (مثل چیزی که در روترهای خانگی داریم) خیلی رایج هستند، دانستن این موارد کلیدی و مهم است که اتصال قطع نشود.

حالت فعال (Active)

  • در این حالت، کلاینت یک پورت تصادفی (معمولاً بالای ۱۰۲۴) باز می‌کند و به سرور میکند که به این پورت وصل شود.
  • سرور از پورت ۲۰ (پورت داده FTP) به پورت کلاینت وصل می‌شود.
  • مشکل این حالت چیست؟ اگر کلاینت پشت فایروال یا NAT باشد (مثل وقتی از منزل وصل می‌شویم)، فایروال ممکن است این اتصال ورودی را بلاک نماید، چون فکر می کند مشکوک است.
  • کاربرد این حالت کجاست؟ در شبکه های قدیمی یا سرورهایی که فایروال ساده ای دارند، حالت فعال کار می‌کند، ولی کمتر استفاده می‌شود.

حالت غیرفعال (Passive)

  • در این حالت کلاینت به سرور اعلام می کند: “من وصل می شوم، تو فقط یک پورت به من واگذار کن”.
  • سرور یک پورت تصادفی (معمولاً بالای ۱۰۲۴) باز می‌کند و کلاینت به آن وصل میگردد.
  • چرا این حالت مناسبت تر است؟ چون کلاینت شروع کننده اتصال است، فایروال های کلاینت معمولا این حالت را اجازه می دهند. سرور هم باید پورت های لازم را باز بگذارد، که در سرورهای هاستینگ مدرن استاندارد و مرسوم است.
  • امروزه بیشتر کلاینت‌ها (مثل FileZilla) به‌صورت پیش‌فرض روی حالت غیرفعال هستند، چون با شبکه های پیچیده سازگارتر است.

 

نتیجه گیری

FTP و FileZilla یک ابزار قدرتمند برای مدیریت سرور و هاست اشتراکی هستند؛ از آپلود قالب فروشگاه OpenCart گرفته تا بکاپ سایت وردپرس!
حالت های فعال و غیرفعال FTP به ما کمک می‌کنند در شبکه های پیچیده اتصال پایدار داشته باشیم، نکته مهم در خصوص FileZilla این است که همیشه تنظیمات را چک کنیم، از پروتکل های امن استفاده نماییم، و لاگ های FileZilla را برای حل خطا ها مطالعه کنیم.
حال که این موارد را می دانیم، می‌توانیم مانند یک حرفه ای فایل های سرور را مدیریت کنیم، چه برای وب سایت چه هر پروژه ی دیگری.
ثبت رای
دیدگاهتان را بنویسید

لطفا علاوه بر متن نظر، نام و ایمیل خود را نیز وارد کنید. (ایمیل شما منتشر نخواهد شد)